De eerste functie van de mitochondriën is energie in de vorm van ATP leveren aan de cel. Ze hebben ook nog andere functies. Mitochondriën zijn ook betrokken bij de meeste signaalpaden in de cel zelf en tussen de cellen onderling en ze sturen de apoptose; dat is de spontane celdood, noodzakelijk voor het opruimen van defecte cellen en bestanddelen.
Een zeer belangrijke functie is dat ze fungeren als een antenne voor elke mogelijke bedreiging voor een cel. Ze zijn dus verantwoordelijk voor de reactie van een cel op gelijk welke stress, schade of gevaar. De mitochondriën beslissen of de cel de beschikbare energie en de aangevoerde voedingsstoffen moet gebruiken voor het vreedzame energiemetabolisme of voor de verdediging van de cel tegen een aanval. Dus in een gezonde omgeving gaat de verdedigingsmodus uit en de energiemodus aan, in een ongezonde omgeving gaat de cel in verdediging en gaat de energieproductie offline. Hoe meer in de verdediging, hoe minder de energieproductie!
De mitochondriën zijn de hoofdspelers van het zogenaamde ‘Cell Danger Response’ (CDR). Wanneer een stressfactor de cel bedreigt, wordt de celkern geprogrammeerd door de mitochondriën om te reageren en worden er stoffen geproduceerd die aan de cel vertellen wat er moet gebeuren als reactie op het gevaar. De ATP-productie wordt verlaagd waardoor er meer oxidatieve radicalen (ROS) worden gecreëerd, wat op zich al een ongunstig milieu is voor een eventuele indringer.
Afname van de energieproductie is een sterk waarschuwingssignaal voor de cel en dan start de CDR. In principe moet dit een kortdurende reactie zijn op een eventuele gevaarprikkel.
De eerste stap, CDR1, is het inschakelen van het aangeboren immuniteitssysteem. De mitochondriën gaan van een ontstekingsremmende en hoge energietoestand over naar een doelbewust pro-inflammatoir en hoog ROS-profiel, in een poging de ziekteverwekker te doden. Tijdens deze fase vermindert ook de cel-tot-celcommunicatie, omdat elke cel zich moet concentreren op zijn eigen overleving.
Als de cel tevreden is met de resultaten van CDR1 gaat de cyclus verder naar CDR2. De strijd is gestreden en de cellen beginnen met heropbouw en vervanging van afgestorven cellen. Bouwstenen, zoals stamcellen en genetisch materiaal, moeten worden aangevoerd.
Als de cel hersteld is komt de laatste fase, CDR3. In deze fase komt celdifferentiatie, wondgenezing, specifieke immuniteit, metabool geheugen en pijnmodulatie. Cellen herstellen de communicatie met de naburige cellen, het autonoom zenuwsysteem en het lymfesysteem.
CDR 1, 2 en 3 zijn ontworpen als korte termijn fasen en zijn gunstig voor de gastheer. Zodra de CDR is geactiveerd, blijft de cel in een staat van veranderde functie totdat deze een "veilig signaal" ontvangt en het herstelproces naar een gezond functionerende cel begint
Als de cel echter in een van deze drie fasen wordt geblokkeerd, blijven bepaalde programma’s ingeschakeld en is herstel niet mogelijk. Dat leidt uiteindelijk tot schade, chronische ontstekingen en ziekte.
Te veel en te lang aanwezige stressors zijn nefast voor de normale energieproductie in de mitochondriën. Dus weinig ATP, is weinig energie, is vermoeidheid. De bekendste stressors voor een cel zijn: niet volwaardige voeding, dysbiose darmmicrobiota, toxines uit omgeving, chronische stress, onvoldoende slaap, chronische laaggradige ontstekingen.
Herstel is mogelijk via gezonde voeding, optimaliseren slaappatroon, stressniveau naar beneden. Het is echt mogelijk om die mitochondriën weer uit hun verdedigingspatroon te krijgen!
Meer te lezen:
Naviaux RK. Metabolic features and regulation of the healing cycle-A new model for chronic disease pathogenesis and treatment. Mitochondrion. 2018 Aug 9. pii: S1567-7249(18)30105-3. doi: 10.1016/j.mito.2018.08.001.
Naviaux RK. Metabolic features of the cell danger response. Mitochondrion. 2014 May;16:7-17. doi: 10.1016/j.mito.2013.08.006.
Naviaux RK, Naviaux JC, Li K, Bright AT, Alaynick WA, Wang L, et al. Metabolic features of chronic fatigue syndrome. Proc Natl Acad Sci U S A. 2016 Sep 13;113(37):E5472-80. doi: 10.1073/pnas.1607571113.
Naviaux RK, Naviaux JC, Li K, Bright AT, Alaynick WA, Wang L, et al. Metabolic features of chronic fatigue syndrome. Proc Natl Acad Sci U S A. 2016 Sep 13;113(37):E5472-80. doi: 10.1073/pnas.1607571113.
Publicatie: 29/07/2025Terug naar nieuwsoverzicht
