Om antioxidanten te begrijpen moet je ook begrijpen wat vrije radicalen en oxidatie betekenen. Vrije radicalen zijn zuurstofbevattende reactieve moleculen waar een negatief geladen elektron is van afgesplitst. Ze worden ‘instabiel’ en gaan elektronen stelen van andere moleculen. Terwijl ze die elektronen opzoeken, beschadigen ze cellen en DNA. Vrije radicalen worden daarom ook de ‘Reactive Oxygen Species’ of ‘ROS’ genoemd.
Vrije radicalen worden gecreëerd door een proces dat oxidatie wordt genoemd. Oxideren betekent: ‘zich met zuurstof verbinden’. Oxidatie vindt op natuurlijke wijze plaats wanneer cellen zuurstof verwerken en omzetten in energie. Het is deze chemische reactie met zuurstof die vrije radicalen produceert. Vrijeradicalenvorming is zodoende een essentieel en onmisbaar proces in het lichaam. Sommige vrije radicalen maken deel uit van een gezond lichaamssysteem. Ze ruimen bacteriën op en ze laten na het sporten de afgebroken eiwitten verdwijnen. Naast hun natuurlijke aanwezigheid in je lichaam worden vrije radicalen aanzienlijk verhoogd door externe factoren, zoals roken en toxines uit de omgeving.
Het gaat mis als het lichaam te veel vrije radicalen aanmaakt. Die radicalen zijn instabiele moleculen en veroorzaken problemen. Ze tasten de celkern en het DNA aan of ze beschadigen de celwand. Dit leidt tot celschade. Een beschadigde cel kan uiteindelijk afsterven. Teveel ROS en te weinig antioxidanten geeft ‘oxidatieve stress’. Oxidatieve stress wordt gezien als een belangrijke oorzaak van weefselverlies (bijv. rimpels), chronische klachten en ziekten (van diabetes tot vermoeidheid en zelfs kanker).
Antioxidanten zijn de goede soldaten in de strijd tegen vrije radicalen. De wetenschappelijke definitie van een antioxidant: een stof die oxidatie remt. Deze radicalenvangers neutraliseren de ROS door ze de elektronen te geven die ze nodig hebben. Je moet genoeg antioxidanten zelf maken of via je eten binnenkrijgen om je systeem in evenwicht te houden.
Er zijn honderden stoffen die als antioxidanten werken. De meest bekende zijn de vitamines en de polyfenolen uit groenten en fruit. Niet alle antioxidanten werken precies op dezelfde manier. Sommige antioxidanten zijn uitstekend in het bestrijden van bepaalde soorten ROS, terwijl andere alleen effectief kunnen werken in specifieke delen van de cel. Sommige antioxidanten werken alleen onder de juiste omstandigheden.
De meeste antioxidanten moeten dus uit voedsel komen. Hoewel alle voedingsmiddelen enkele antioxidanten bevatten, is plantaardige voeding de beste bron. Voedingsmiddelen die rijk zijn aan antioxidanten zijn onder meer rauwe cacao, ongebrande noten, volkoren granen, peulvruchten, olijfolie, zeevruchten en ook gevogelte. Groenten en fruit zijn rijk aan de polyfenolen. Goede fruitbronnen als antioxidanten zijn druiven, gedroogde pruimen, granaatappel, rozijnen, bosbessen, aardbeien en frambozen. Ideale groenten zijn boerenkool, spinazie, spruitjes, broccoli, bieten, aubergine en rode uien.
Hieronder twee van de belangrijkste vitamines:
Extra informatie.
In de afbeelding hieronder zie je hoe oxidatieve stress schade brengt aan de cel en aan de mitochondriën. Hierdoor onstaan er dysfuncties in verschillende systemen, wat op zijn beurt weer een vervelende bidrage heeft op vermoeidheid.
.png)
Publicatie: 29/09/2025Terug naar nieuwsoverzicht
